افدرا گياهي است که قدمتي طولاني براي درمان بسياري از بيماري‌ها و کاهش وزن دارد، اما اخيراً تحقيقات صورت گرفته نشان مي‌دهد که اين ماده اثرات خطرناکي بر سيستم عصبي و قلب و عروق دارد...
اين روزها که تب لاغري بالا گرفته است و افراد براي چند کيلو لاغرتر شدن به هر دري مي‌زنند، بازار بسياري از عطاري‌ها و استفاده از گياهان دارويي براي کاهش وزن حسابي داغ شده است و گياهان متعددي براي اين منظور پيشنهاد مي‌شوند. يکي از گياهاني که در زمينه لاغري قدمت طولاني دارد و در بسياري از نقاط جهان به منظور کاهش وزن استفاده مي‌شود، گياه افدرا مي‌باشد؛ اما اين که افدرا تنها بر بافت چربي موثر است يا اينکه ساير ارگان‌هاي بدن را هم تحت تأثير قرار مي‌دهد؛ بحثي است که مفصلاً در اين مقاله در باره آن صحبت خواهيم کرد.
افدرا چيست؟
افدرا ماده‌اي است که از گياهي با نام افدرا سينيکا گرفته مي‌شود که يک گياه دارويي چيني مي‌باشد و به طور سنتي در داروهاي چيني استفاده مي‌شود. نام چيني آن MA HUANG (ماهوانگ) است و ماده موثر موجود در اين گياه افدرين مي‌باشد. افدرين ترکيب شبه آمفتاميني بسيار قوي است که هم سيستم عصبي و هم سيستم قلبي عروقي را تحت تأثير قرار مي‌دهد. بيش از 40 گونه از اين گياه در سرتاسر جهان شناسايي شده‌اند. گياه افدرا از مواد شيميايي متعددي تشکيل شده است که از جمله آن: افدرين، پسودوافدرين، نورپسودوافدرين، نورافدرين، متيل افدرين، تانن، هيدروکسي کينورنيک اسيد، کوئينولين و ... را مي‌توان نام برد. در حقيقت افدرين و پسودوافدرين با افدرا متفاوت مي‌باشند و گياه کامل افدرا اثرات ملايم‌تري به نسبت افدرين و سودوافدرين استخراج‌شده از اين گياه دارند. اين اختلاف همانند تفاوت گياه قهوه و کافئين خالص مي‌باشد.
اثرات درماني افدرا
گياه افدرا براي مدت بيش از 2 هزار سال در سرزمين‌هاي شرقي آسيا براي درمان بسياري از بيماري‌ها استفاده شده است. گياه افدرا داراي اثرات ضد التهابي و ضد آرتريت مي‌باشد و براي درمان برونشيت، آسم، سرماخوردگي، آنفلوانزا، سردرد، سرفه، تب بالا، ادم، بيماري‌هاي مفصلي و استخواني و ... به فراواني مورد استفاده قرار مي‌گيرد. علاوه بر افدرين اين گياه سرشار از تانين مي‌باشد که اثرات محافظت‌کننده در نارسايي کليوي دارد.
افدرا و لاغري موضعي
امروزه افدرا در مکمل‌هاي لاغري به طور گسترده استفاده مي‌شود. اگر روزانه 500 کالري کمتر از حالت عادي مصرف کنيد و از گياه افدرا هم استفاده کنيد، افدرين موجود در گياه افدرا کمک مي‌کند تا هفته‌اي نيم کيلوگرم وزن کم کنيد. مطالعات نشان مي‌دهد که اين گياه کمک مي‌کند تا چربي‌هاي ناحيه شکم راحت‌تر سوزانده شود.
کاهش اشتها با کمک افدرا
ماده شيميايي افدرين که در گياه افدرا موجود مي‌باشد بر سيستم اعصاب مرکزي موثر است و مراکز سرکوبگر اشتها را در مغز فعال مي‌کند. در نتيجه با مصرف اين گياه، اشتهاي شما محدود مي‌شود و به شما کمک مي‌کند تا احساس گرسنگي کمتري داشته باشيد. ممکن است شما در فاصله ناهار تا شام نيازي به مصرف ميان‌وعده نکنيد و در اين مدت گرسنه نشويد و نهايتاً کنترل بيشتري بر زمان‌هاي صرف غذايتان خواهيد داشت.
افدرا يک چربي سوز طبيعي
افدرين و سودوافدرين موجود در برگ‌هاي اين گياه، منجر به افزايش متابوليسم بدن و فعاليت قلب و مغز مي‌شوند. در نتيجه سطح انرژي بدن افزايش مي‌يابد. همه اين‌ها به علت اثرات گرمازايي ناشي از افدرين مي‌باشد. اين گرمازايي منجر به افزايش تجزيه چربي‌هاي ذخيره‌شده و افزايش مصرف انرژي در بدن مي‌شود.
افدرين و نور افدرين موجود در گياه افدرا وقتي در جريان خون آزاد مي‌شود انتقال خون و اکسيژن را به سلول‌ها تسريع مي‌کند و گلوکز و ليپيد بيشتري را براي تبديل شدن به انرژي جابه‌جا مي‌کند. در نتيجه افدرا به عنوان يک چربي سوز طبيعي معرفي مي‌شود.
ترکيبات حاوي افدرا براي لاغري
به منظور کاهش وزن لازم است تا مصرف مواد غذايي توسط افراد کاهش يابد و بدن انرژي بيشتري را بسوزاند. اگر ترکيب جادويي وجود داشته باشد تا هر دوي اين اهداف را با هم تامين کند، به منظور لاغري کاربرد وسيعي خواهد داشت. افدرا گياهي است که هر دوي اين اهداف را با هم تامين مي‌کند. البته در بسياري از مکمل‌ها از ترکيبات ديگري در کنار افدرا استفاده مي‌شود تا اثر آن را تکميل و تشديد نمايد. در بسياري از مکمل‌هاي لاغري از افدرا در کنار کافئين يا جينسنگ استفاده مي‌شود.
مطالعات حيواني نشان مي‌دهد مصرف افدرا و کافئين در کنار هم باعث کاهش اشتها و تحريک متابوليسم چربي‌ها و گرمازايي مي‌شود و ترکيب اين دو ماده به نسبت وقتي که هر يک از آن‌ها به تنهايي مصرف شوند، اثرات بيشتري خواهد داشت و اگر در دوز مشخصي مصرف شود اثرات جانبي و علائم نامطلوب کاهش مي‌يابد.
چگونه از افدرا استفاده کنيم؟
اگر از گياه افدرا استفاده مي‌کنيد، از يکي از منابع حاوي کافئين مانند قهوه در کنار آن استفاده نماييد و همچنين در صورت مصرف افدرا از آب زيادي استفاده کنيد تا مواد خطرزاي موجود در گياه هرچه زودتر از بدن خارج شود. لازم به ذکر است، 88 درصد آن بعد از 4 ساعت و 97 درصد آن بعد از 48 ساعت از طريق ادرار از بدن خارج مي‌شوند. در ضمن از افدرا در هنگام شب استفاده نکنيد، زيرا اين گياه به خواب رفتن را مشکل مي‌سازد و ممکن است مشکلات خواب يا بي‌خوابي برايتان به همراه داشته باشد.
اثرات جانبي افدرا
تا قبل از سال 2005 افدرا يک ماده قانوني و مجاز به حساب مي‌آمد؛ اما بعد از تحقيقات متعدد و گزارشات مختلف مبني بر عوارض خطرناک اين گياه، دو ماده افدرا و افدرين به عنوان مواد خطرناک شناسايي شدند و توسط سازمان غذا و داروي آمريکا ممنوع گرديدند؛ و اکنون بسياري از شرکت‌هاي خارجي در ترکيب مکمل‌هاي لاغري خود از اين گياه استفاده نمي‌کنند.
چند مورد از عوارض اين گياه در زير آمده است:
1. عوارض ناشي از افزايش سطح انرژي در بدن مانند اضطراب، افزايش تعريق، گرگرفتگي، اختلالات خواب و بي‌خوابي.
2. اختلالات عصبي مانند جنون، رعشه، برافروختگي، خارشک، خستگي و سردرد.
3. اختلال در سيستم گردش خون مانند افزايش فشارخون و احتمال سکته از ديگر عوارض اين گياه است.
4. اختلال در ژن‌ها: تحقيقات آزمايشگاهي نشان مي‌دهد افدرا ممکن است فعاليت تيروزيناز و ملانين را کاهش دهد. چون افدرا بر بيان ژن تيروزيناز موثر است.
5. ساير عوارض مانند اسهال، آلرژي، افزايش دفع ادرار و ...
سخن آخر:
کاهش وزن تنها با تکيه بر داروهاي گياهي بدون رژيم غذايي و فعاليت بدني ممکن نيست. در حقيقت بهترين راه براي کاهش وزن با تکيه بر سبک زندگي درست استوار است که شامل رژيم غذايي کم کالري و سالم و نيز فعاليت بدني مداوم مي‌باشد و استفاده از ترکيبات گياهي تنها جنبه کمکي دارند. علاوه بر اين بايد از ايمن بودن ترکيبات گياهي که استفاده مي‌کنيد اطمينان حاصل کنيد تا به عوارض جانبي و خطرزاي ناشي از آن‌ها دچار نشويد.