بی خوابی چه بلایی بر سر پوست و مو می آورد؟
اثر بی خوابی بر زیبایی پوست و مو
چندی پیش خبری منتشر شد در مورد روزنامه‌نگاری انگلیسی که داوطلبانه در مشارکت با محققان مرکز خواب لندن، ساعت‌های خواب خود را از8 به 6ساعت رسانده بود تا نشان دهد بی‌خوابی چه تاثیری بر سلامت پوست و موی افراد دارد. همراه با این خانم،46 زن دیگر به مدت 7 روز میزان ساعت‌های خواب خود را کم کردند. قبل و بعد از اتمام دوره آزمایش از چهره این خانم‌ها عکسی گرفته شد تا متخصصان درباره آن نظر دهند. نتایج نشان داد کم‌خوابی حتی به میزان کم باعث تیرگی زیر چشم و کدر شدن پوست می‌شود. دقت روی عکس این خانم‌ها و مقایسه پوستشان قبل و بعد از دوره آزمایشی، نشان داد منافذ پوست در اثر کم‌خوابی گشاد، در ناحیه چانه لک‌های قهوه‌ای ظاهر و برخی نقاط پوست ملتهب می‌شود. براساس نتایج این تحقیقات که در دیلی‌میل منتشر شده است، سارا کالمر، خبرنگار، اعتراف کرده هرگز فکر نمی‌کرده 2 ساعت کم‌خوابی چنین تاثیری بر بدنش بگذارد و از این پس هرگز کمتر از 8 ساعت نخواهد خوابید. بسیاری از ما هم به‌دلیل مشغله کاری یا شرکت در شب‌نشینی‌ها تا نیمه‌های شب بیداریم در حالی که نمی‌دانیم دلیل ریزش مو یا التهاب پوستمان چیست و چرا اینقدر زود در حال پیر شدن هستیم.
از دکتر امیرهوشنگ احسانی، متخصص پوست و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران در مورد اثر بی‌خوابی بر زیبایی پوست پرسیده‌ایم.
واقعا بی‌خوابی بر زیبایی اثر منفی می‌گذارد؟
بله، استرس و شوک‌های روانی از مسائلی است که به شدت بر زیبایی و سلامت پوست اثر می‌گذارد و باعث پیری زودرس می‌شود و یکی از مسائل تقویت‌کننده استرس، بی‌خوابی و کم‌خوابی است.
کم‌خوابی چطور باعث پیری پوست می‌شود؟
اولین عارضه کم‌خوابی، تیرگی زیر چشم است که به دنبال کاهش خونرسانی به این منطقه رخ می‌دهد. با خواب بهتر، خونرسانی به بافت‌ها بهتر و سرعت تکثیر سلول‌ها بیشتر می‌شود و پوست زیباتر و شاداب‌تر خواهد شد. وقتی فرد دچار کم‌خوابی شود، به‌دلیل اختلالی که در سنتز ملاتونین یا هورمون تنظیم‌کننده خواب و بیداری رخ می‌دهد، روند جوان‌سازی و تکثیر سلول‌ها هم مختل می‌شود. از طرف دیگر، ترشح هورمون استرس یا کورتیزول به دنبال کم‌خوابی افزایش می‌یابد و این هورمون باعث کاهش تولید کلاژن می‌شود که یکی از اساسی‌ترین ساختارهای پوستی است. به دنبال کم‌خوابی، میزان ترشح هورمون رشد هم کم می‌شود که خود در جوان‌سازی پوست و ترمیم زخم‌ها نقش دارد و جلوی پیری زودرس پوست را می‌گیرد. وقتی دچار کم‌خوابی هستیم، سرعت خونرسانی کم و پوست افتاده‌تر می‌شود و چین و چروک و پیری زودرس بیشتر می‌شود. تحقیقات بسیاری نشان داده زنانی که دچار کم‌خوابی‌اند، پوست پرچروک‌تر و لک‌دارتری دارند و پوستشان نازک‌تر و افتاده‌تر است. پوست افرادی که خواب کافی دارند، شاداب‌تر است و جذاب‌تر به نظر می‌رسند.
چند روز بی‌خوابی می‌تواند این اثرها را داشته باشد؟
حتی یکی دو روز بی‌خوابی کافی است تا پوست کدر و زیر چشم گود و تیره شود اما چین و چروک‌ها پس از یکی دو هفته بروز نمی‌کنند و گاهی به دنبال چند ماه یا چند سال، وقتی کم‌خوابی به عادت تبدیل شد، شکل می‌گیرد و باعث پیری زودرس پوست می‌شود.
اگر فردی کم‌خوابی‌اش را جبران کند، شادابی به پوستش برمی‌گردد؟
این‌طور نیست که کم‌خوابی را بتوانیم آخر هفته جبران کنیم؛ یعنی تمام هفته به علت مشغله کم‌خوابی داشته باشیم و آخر هفته، تمام روز بخوابیم. اگر این عادت نادرست اصلاح شود و فرد هر روز خواب کاملی داشته باشد، پوستش شاداب خواهد شد.
کم‌خوابی روی سلامت مو هم اثر می‌گذارد؟
بله، کم‌خوابی در ریزش، بدحالتی و کدری مو اثرگذار است که البته این مشکلات نیز با برطرف شدن بی‌خوابی و تنظیم درست ساعت خواب به مرور برطرف می‌شوند.
کم‌خوابی با سلامت چه می‌کند؟
بیشتر افراد برای حفظ تعادل و سلامت خود به 7 تا 8 ساعت خواب در شب نیاز دارند در حالی که کمتر از 7 ساعت در شب می‌خوابند. محققان می‌گویند کافی است یک هفته هر شب کمتر از 6 ساعت بخوابید تا 700 ژن تحت‌تاثیر قرار بگیرند. به گفته محققان مرکز پزشکی هاروارد، یک شب بی‌خوابی یا یک هفته کم‌خوابی (5-4 ساعت خواب شبانه) عوارضی مشابه وجود 0.1 درصد الکل در خون دارد در حالی که در کشورهای غربی میزان الکل مجاز خون برای رانندگی 0.08 درصد است.