کاويتاسيون يا حفره زايي پديده اي هيدروديناميکي است که تحت شرايط خاص در سيالات رخ مي دهد اين پديده در اواخر قرن نوزده توسط لرد ريلي، در حالي که او از بين رفتن يک حباب را در يک سيال مشاهده مي نمود، مورد توجه و مطالعه قرار گرفت.

شرايط خاص فيزيکي که موجب بروز اين پديده مي شود

بنابر قوانين فيزيک سيالات، آب يا هر مايع ديگري در هر درجه حرارتي به ازاي فشار معين تبخير مي شود بطورمثال آب که در فشار ??? ميلي متر جيوه (يک اتمسفر يا همان فشار جو در سطح دريا) در دماي ??? درجه سانتيگراد تبخير مي شود، در فشار ??? ميلي متر جيوه (در بالاي کوه) در دماي ?? درجه سانتيگراد تبخير مي شود (در واقع تبخير يا جوشيدن در شرايطي صورت مي گيرد که انرژي مايع به حدي برسد که بر فشار محيط غلبه کند و اين شرايط با افزايش دما يا کاهش فشار محيط فراهم مي شود. بنابراين هرگاه دماي مايع در فشار ثابت افزايش يابد و يا فشار مايع در دماي ثابت کاهش يابد تبخير صورت خواهد پذيرفت.) از اين خاصيت براي خارج ساختن آب غير ضروري بسياري از فراورده هاي غذايي، که در دماي بالا آسيب مي بينند يا تغيير رنگ مي دهند، استفاده مي شود بدين ترتيب که با کاهش فشار، موجب تبخير آب غير ضروري آن ها در دماي پايين مي شوند. نتيجه اينکه، تبخير مايع به وسيله افزايش دما در فشار ثابت را جوشيدن و تبخير مايع به وسيله کاهش فشار در دماي ثابت را کاويتاسيون يا حفره زايي مي نامند.

کاربردهاي کويتيشن
برخلاف بسياري از صنايع، که به دنبال حذف احتمال بروز اين پديده در محصولات خود هستند، در بسياري از صنايع از جمله پزشکي به دنبال ساخت تجهيزاتي براي ايجاد پديده کاويتاسيون و استفاده از اثرات آنند.
?- دستگاه هاي پاک کننده فراصوتي که از فروپاشي حباب ها براي تميز کردن سطوح ابزار استفاده مي کند.
?- دستگاه هاي تصفيه آب
?- تجهيزات تجزيه و ترکيب برخي ذرات در صنعت شيمي
?- دستگاه هاي سنگ شکني کليه
?- سيستم هاي کاويتاسيون در زيبايي
سيستم هاي اولتراسوند درماني معمولا مولد امواجي با فرکانس بالا و شدت پايين هستند که از کاويتاسيون ( cavitation ) پايدار به عنوان يکي از اثرات فيزيولوژيک خود به منظور تحقق اهداف از پيش تعيين شده بهره مي گيرند و در اين سيستم ها تلاش مي شود از بروز کاويتاسيون ناپايدار و احتمال آسيب کنترل نشده بافتي جلوگيري شود. ولي سيستم هاي کاويتاسيون مولد امواج اولتراسوند با فرکانس پايين و شدت بالا هستند که قدرت فوق العاده کاويتاسيون ناپايدار را به منظور خرد کردن بافت هاي چربي و شکستن چربي ها و کاهش آن ها تحت کنترل خود در آورده اند.