تعريف چاقي

از نظر سازمان بهداشت جهاني (WHO) اضافه وزن و چاقي بعنوان تجمع غيرطبيعي يا بيش از اندازه چربي در بدن که سلامتي فرد را مختل مي کند شناخته مي شود. در سال هاي اخير اضافه وزن در جهان به شدت رو به افزايش است و در ?? سال اخير چاقي در ايالات متحده افزايش چشمگيري داشته است. چاقي تنها مشکل بزرگسالان نيست و در کودکان و نوجوانان نيز روند رو به رشدي دارد. طبق آمار منتشره، نيمي از افراد ساکن در تهران اضافه وزن دارند و ?? درصد آنان چاق هستند.

شاخص توده بدن (BMI)

شاخص توده بدن (BMI) : شاخص ساده اي براي ارزيابي نسبت وزن به قد است که بطور معمول براي طبقه بندي چاقي و اضافه وزن در افراد بزرگسال مورد استفاده قرار مي گيرد.اين شاخص از حاصل تقسيم وزن بر مجذور قد بدست مي آيد.
? (قد بر حسب متر) ÷ وزن به کيلوگرم = BMI
بنابر تعريف سازمان بهداشت جهاني براي طبقه بندي چاقي و اضافه وزن افراد با شاخص توده بدني کمتر از ???? کم وزن، بين ??- ???? داراي وزن نرمال، بين ??-?? مبتلا به اضافه وزن و بيشتر از ?? مبتلا به چاقي مي باشند.

Fat-02

محاسبه وزن ايده آل در مردان و زنان

براي تعيين وضعيت افراد از نظر ابتلا به چاقي مي توان از روش هاي مختلفي استفاده کرد. به طور مثال، با استفاده از فرمول زير مي توان وزن ايده آل را محاسبه کرد:

براي آقايان : ?? + (??? – قد) ?/?
براي خانم ها : ?? + (??? – قد) ?/?

علت چاقي در ناحيه دور کمر چيست

Fat-03

دانشمندان عقيده دارند کمتر از ? ساعت خوابيدن در شب مي‌تواند احتمال ابتلا به چاقي شکمي را در جوانان افزايش دهد . بررسي‌هاي اخير پژوهشگران آمريکايي نشان داده است جواناني که کمتر از ? ساعت در شب مي‌خوابند، سايز دور کمر بالاتري دارند.

دانشمندان دانشکده پزشکي وينستون سالم در کاليفرنياي شمالي پس از زير نظر گرفتن هزار و صد فرد ?? تا ?? ساله به مدت ? سال و بررسي ميزان خواب شبانه آنها و ميزان چربي دور شکم، چربي‌هاي زيرپوستي و چربي عروقي متوجه شدند در جوانان زير ?? سال کساني که کمتر از ? ساعت در شب مي‌خوابند بيشتر به چاقي دور شکم مبتلا مي‌شوند. در اين افراد چربي عروقي ?? درصد بالاتر از ساير افراد است در حالي که در افرادي که ? تا ? ساعت در شب مي‌خوابند چربي‌هاي عروقي ?? درصد و در افرادي که بيش از ? ساعت مي‌خوابند اين ميزان ?? درصد پايين‌تر است! لاغري شکم

در زير بطور مختصر چند راه حل و دليل عمده چاقي در ناحيه شکم و دور کمر را بررسي مي کنيم :

?- نحوه تغذيه صحيح يعني تقسيم کردن وعده هاي غذايي به ? وعده (? وعده غذايي اصلي و ? ميان وعده يعني ?? صبح،?-? بعد از ظهر و ? ساعت بعد از صرف شام) اولين عاملي است که ميتواند در جلوگيري از چاقي بخصوص چاقي شکمي موثر باشد.

?- حذف وعده هاي غذايي حذف هر کدام از وعده هاي غذايي مخصوصا صبحانه و شام در ايجاد چاقي شکمي موثر است.توجه داشته باشيد حذف وعده صبحانه و به دنبال آن دير ناهار خوردن باعث ميشود اولا با ولع بيشتري غذا ميل شود و ثانيا بدن انسان به علت کمبود مواد غذايي و احساس پديد آمدن قحطي دنباله دار تمام وعده غذايي مصرف شده را به شکل چربي در باسن،شکم،ران و پهلوها ذخيره کند . در اين ذخيره چربي چون عامل ارث و ژنتيک هم دخالت داردممکن است چربي بيشتر در قسمت بالا تنه يا پايين تنه ذخيره شود.

?- جانشسن کردن ميوه بخصوص ميوه هاي شيرين ( مثل انگور- انبه – آناناس – انجير – انواع کمپوت – زرد آلو – نارنگي هاي شيرين – خربزه – طالبي -گلابي – خرمالو و آبميوه هاي آماده) در وعده شام اولا به علت تخليه سريع از معده زودتر فرد احساس گرسنگي مي کند، ثانيا قند موجود در اين ميوه هاي باعث ايجاد چاقي هاي شکمي در فرد مي شود.

?- خانم ها مخصوصا خانم هاي شاغل صبحانه را حتما در منزل صرف کنند . فاصله افتادن صرف صبحانه تا ساعت ?? صبح که بيشتر در محل کار و بطور دسته جمعي همراه با نان تازه پخت ميل شود از عوامل ايجاد چاقي شکمي است.

?- مصرف مايعات در هنگام غذا به هيچ وجه مايعات از قبيل دوغ،آب و نوشابه هاي گازدار نبايد همراه لقمه هاي غذا نوشيده شود . مي توانيد لقمه هاي غذاي خشک و فاقد آب خورشت را همراه با يک قاشق ماست کم چرب ميل کنيد. بعضي از بيماران مبتلا به چاقي شکمي مخصوصا آقابان اظهار مي دارند که تا ? ليتر آب وسط لقمه هاي غذا مي نوشند و مي بينيم که چاقي شکمي در اين گونه افراد به مراتب بيشتر است.

?- در خانم ها علاوه بر دلايل پزشکي ،سن بلوغ، ازدواج ، زندگي مشترک و حاملگي که ترشح هرمونهاي زنانه و دلايل فيزيولوژيک ديگر باعث ذخيره چربي در قسمت هاي شکم و پهلو مي شود،دلايل تغذيه اي هم در ايجاد چاقي نقش موثري دارند. به عنوان مثال اغلب خانم ها بيان مي کنند به علت اين که فقط در وعده شام همه افراد خانواده يک جا هستند، وعده اصلي غذايي را شام تشکيل ميدهد.مصرف شام مخصوصا در ساعات پاياني شب تماما باعث تبديل غذا به چربي بخصوص در ناحيه شکم مي شود.اگر وعده غذايي اصلي ناهار باشد تحرک بعد از صرف غذا کمک زيادي به سوخت و ساز مواد غذايي در بدن مي کند.در حالي که مصرف همين مقدار برنج در وعده شام يکي از دلايل چاقي شکمي در خانم ها و آقايان بوده و توصيه اکيد مي شود که برنج فقط در وعده ناهار صرف شود. بهتر است شام بصورت حاضري يعني نان به همراه پنير و خيار و گوجه فرنگي،ماست و خيار،ماست و اسفناج پخته و يا نان و پنير و سبزي خوردن صرف شود. از ديد متخصص تغذيه نان با املت، تخم مرغ، کوکو و کتلت يا انواع خورشت ، غذاي حاضري نيست.

?- ساعات صرف شام همانگونه که در بالا شرح داده شد در ايجاد چاقي شکمي بسيار موثر است . فاصله صرف شام تا خواب حداقل ? ساعت بايد باشد. افرادي که به هر دليل کاري جهت صرف شام دير به منزل مي آيند بايستي از غذاهاي سبک همراه با نان استفاده کنند. از مصرف برنج ، خورشت ، آب خورشت و ته ديگ چرب و نيز انواع آش و سوپ در وعده شام خودداري کرده يکساعت بعد از صرف شام مي توانيد ? عدد ميوه طبق دستور متخصص تغذيه ميل کنيد.

?- غذا هاي نفخ آور مصرف غذاهاي نفاخ مثل حبوبات(نخود، لوبيا،ماش،عدس)بصورت پخته در وعده شام تا حد امکان خودداري کنيد.نفخ و گاز حاصل از مصرف اينگونه مواد غذايي در ايجاد چاقي شکمي موثر است.

?- عدم افزايش دور شکم در يک بررسي تغذيه اي توصيه شده در وعده اصلي غذايي(ناهار) اندازه دور شکم را گرفته و پس از صرف غذا هم مجددا دور شکم را اندازه بگيريد. نبايد هيچ گونه افزايشي وجود داشته باشد.

??- چاقي شکمي مردان در مورد چاقي شکمي در آقايان بايستي متذکر شوم که حتما به متخصص تغذيه در اولين فرصت مراجعه و رژيم غذايي صحيح به همراه توصيه هاي تغذيه اي دريافت شود. زيرا در اندازه گيري دور کمر و باسن و تقسيم آن بر هم (WHR) در اغلب مراجعين مرد اين عدد بالاي يک مي باشد. در بررسي هاي صورت گرفته يکي از دلايل سکته قلبي مخصوصا در هنگام خواب و نيز قطع تنفس(Apnea) در خواب درآقايان همين عامل مي باشد.

??- موارد ذکر شده مربوط به افراد مبتلا به افزايش وزن سالم مي باشد. افرادي که به هر دليل همراه با چاقي شکمي مبتلا به بيماري هاي متابوليک ،ديابت،اوره و اسيد اوريک بالا،کلسترول بالا،تري گليسيريد بالا و يا بيماريهاي کليوي،قلبي عروقي، گوارشي هستند،بايستي مراتب را به متخصص تغذيه اطلاع دهند.

??- ورزش هاي مخصوص از نظر ورزشهاي مخصوص براي چربي هاي شکمي در صورتي که پزشک منع نکرده باشد و يا باعث مشکل پزشکي در ناحيه کمر نشود، بهترين روش دراز و نشست به همراه رژيم غذايي صحيح مي باشد.استفاده از وسايل کمکي غير استاندارد دراز و نشست مورد تاييد نبوده و دراز و نشست غير صحيح ممکن است باعث بروز عوراضي در مهره هاي پشت و گردن شود.

به غير از موارد بالا اصولا پياده روي تند ( نه به حالت دويدن)بهترين روش براي سوختن چربي ها در ناحيه شکم مي باشد که به مدت نيم ساعت صبح و نيم ساعت عصر انجام مي گيرد. استفاده از تردميل آموزش مخصوص خود را دارد که بعدا توضيح داده خواهد شد.در کل استفاده غير صحيح از وسايل ورزشي باعث بروز مشکلات متعددي مي شود.

اصولا انواع شنا و راه رفتن در آب کمک بسياري در سوزاندن چربي ها ميکند. در حاليکه با نشستن در سونا و جکوزي فقط آب بدن دفع مي گردد که با نوشيدن آب جبران مي شود. استفاده از هر نوع ورزش با دستگاه و ورزش ايروبيک و نيز نوارهاي آموزشي ورزش ايروبيک همينطور طناب زدن،در دختر خانم ها توصيه مي شود.